In Memoriam Anne Griswold Tyng
Vijf januari 2012. Het nieuws dat Anne Tyng is gestorven komt per sms. Op het Internet wat twitterberichten en een paar blogposts, de pers heeft het niet gehaald. Midden 2010. Op het Internet staat te lezen dat er in januari 2011 een kleine tentoonstelling over Anne Tyng is gepland. We besluiten om er heen te gaan en dan meteen ook Anne's archief door te nemen, wat wordt bewaard aan de Universiteit van Pennsylvania. Preferred collection citation: Anne Griswold Tyng Collection, The Architectural Archives, University of Pennsylvania.	Update: 13/10/2015
Maandag 10 januari 2011, New York City. Metrorit naar het Greyhound Station bij Port Authoroty om de busrit naar Philadelphia vast te leggen. "Leave as soon as possible," zegt de beambte, “the snow is coming”. Daarna avondeten in La Lechonera aan Tremont Avenue in de Bronx, een latino volksrestaurant. Enkele maanden voordien zag ik op TV de rapper Fat Joe in dit restaurant: “We gave a one hundred thousand dollar party, but the food had to come from here”. We praten over Anne Tyng en wanneer ik opkijk uit mijn bord met kip, rijst en bonen zie ik Fat Joe met een afhaalmaaltijd.	Update: 20/04/2013
Dinsdag 11 januari 2011. Vanuit het hostelbed zie ik een Aziatische jongen een overhemd strijken op een strijkplank die in een reiskoffer past. In de gemeenschappelijke keuken is het ontbijt neergezet: dozen cornflakes, gallon-verpakkingen melk, wafels van Kellogg’s, flessen stroop, jumbopotten pindakaas, emmers botervervanger, potten confituur (apricot, blueberry, strawberry), blikken poederthee, bokalen oploskoffie, plastic zakken zacht brood, trossen bananen, appels, sinaasappels in plastic netten. Na aankomst in Philadelphia stappen we onmiddellijk naar University City. Iemand (Math Senior and trying to find out what to do with my life) wijst de weg naar waar Anne's archief staat opgeslagen. Bill, de directeur van The Architectural Archives heeft voor de volgende drie dagen een leestafel gereserveerd, in veeleer een gang dan een zaal. Op donkerbruine houten archiefkasten liggen stuctuurmaquettes van Le Ricolais, ingekaderde tekeningen staan op de grond. Vanaf tien uur is de leeszaal open, maar we kunnen maar beter iets later komen, want: “the snow is coming”. Op een tafel zie ik gebruikte broodzakken liggen, door Anne Tyng zijn volgetekend met dodecaëders, tetraëders, spiralen. Bill zegt dat ze op vrijdag naar het archief komt. We zullen met haar kunnen praten. “She’s 90 and not as sharp as she used to be. But she’s good”.	Update: 20/04/2013
Woensdag 12 januari 2011. ’s Nachts is er twintig centimeter sneeuw gevallen en we zijn te vroeg. Om -zoals afgesproken- wat later te komen, rekken we de tijd met een koffie in de vertrekhal van het Neoklassiek treinstation op 30th Street. Om acht over tien staan we dan toch voor de deur. Het archief van Anne Tyng telt dertig dozen, in elke doos zitten een vijftigtal mappen. Op een karretje rolt archiefmedewerkster Nancy de eerste twee archiefdozen naar ons toe. We inspecteren ze secuur: elk briefje wordt opengevouwen, gelezen en weer dichtgevouwen: eetbonnetjes van een Romeins restaurant, de rekening van een huurwagen in Seattle, brieven aan een verzekeringsfirma, een doktersvoorschrift, krabbels. Schetsen van steeds terugkerende dodecaëders, tetraëders en tegen elkaar aan liggende cirkels. Een bewonderaar heeft haar ooit zijn visitekaartje toegestopt. Roger. Ze hebben oogcontact gehad (dat staat op het kaartje), maar hij kon haar niet aanspreken want hij was met mensen. Hij zou haar graag ontmoeten. Elke publicatie van haar werk heeft ze nauwgezet bijgehouden. In een map zitten de originele publicaties, telkens voorzien van drie of vier fotokopieën. In de amper zichtbare achtergrond van een tijdschriftfoto hangt (toevallig) een tekening van Anne aan een muur. Ook dat is een publicatie.	Update: 20/04/2013
Een tweede doos zit vol brieven. Een brief aan Philip Johnson met foto's en een tekst over Cylindrical City, één van haar ontwerpen. Op de brief volgt nog een tweede brief aan Johnson met een aansporing tot antwoord. De reactie van Johnson volgt weken later: hij stuurt de tekst -die hij helaas niet heeft gelezen- ingesloten terug, haar ontwerp is prachtig en hij zou er graag in wonen, helaas zal het nooit gebouwd worden, dat weet hij wel zeker. Een brief waarin Anne vijftig dollar honorarium voor het proeflezen van een boek, terugstuurt: het luttele bedrag staat niet in verhouding tot het gepresteerde werk. Brieven van en aan haar minnaar uit de jaren vijftig: "Dearest Lou". Brieven naar uitgeverijen, naar universiteiten, brieven voor ondersteuningsbeurzen. Deze brieven zijn meestal vastgeniet aan een retour-afwijzingsbrief. En nog veel meer brieven. Brieven van Buckminster Fuller op montere toon: Dearest Anne, I wish you would always address me as Bucky. Warme brieven van en naar Moshe Safdie, de architect die met Habitat 67 in Montreal beroemd werd. Brieven aan Kenneth Frampton, Philip Johnson, Robert Stern en anderen om Louis Kahn’s bedreigde Salk Institute te redden. Een doos met Louis Kahn-spullen wordt na openen weer gesloten en doorgeschoven.	Update: 20/04/2013
Dan een doos met manuscripten. Ik blader en lees: Form stretches to elaborate both length and breadth in spiraling shells and branches, antennae and antlers, dividing and subdividing into the intricate filigree of blood vessels and delicate nerve ends, tensioning in space and time toward an infinity of matter.In the fleeting moments of balance between the tension of rotation and polarity, the tensions of space and time are resolved in bilateral living form, the transformation of the end of complexity to a new beginning of simplicity – a higher order-the discovery of the cycle. De manuscripten zijn verknipt, gefotokopieerd, doorgehaald, overgetypt, aaneengeplakt met tape en steeds andere titels voorzien. "Ik heb altijd hetzelfde geschreven" zegt Anne zelf.	Post: 20/04/2013
Een doos met foto’s bekijken we met witte handschoenen aan. Foto’s van reizen naar China, Italië, Griekenland, Turkije. Familiekiekjes. Anne's dochter voor het huis naast een kleine plataan. Ergens in de doos danst een jonge Anne met Walter Gropius. Foto's als docente aan PENN: oversized bril, cleavage, ruimtefiguren (lichamen) en studenten in een seventies setting. De taaie intellectueel Tyng als lachende moeder, toeriste en verschijning op cocktailparty’s.	Post: 20/04/2013
Ik blader door een doos met materiaal wat niet onder een noemer te brengen is en hoor Bill tegen een bezoeker zeggen: ”These guys have probably read more of her work than anyone else in the world”. Dat zou kunnen, maar dan vooral omdat de anderen er zo weinig van gelezen hebben. Om zeventien uur sluit de leeszaal. Tijdens het eten in de Ting Wong (noedelsoep voor vijf dollar en gratis groene thee) maken we de balans op: zes dozen op de eerste dag en nog vierentwintig dozen voor de volgende twee dagen.	Update: 20/04/2013
Donderdagavond 13 januari 2011. Naar de receptie van de tentoonstelling zijn er een tachtigtal mensen gekomen. Anne Tyng wijst met een krom vingertje naar een maquette naar een maquette en spreekt heel zacht. Met een grote ergonomische aluminium wandelstok schuift ze langs haar ontwerpen. Bij het Four Poster House de City Tower, het Tyng House en de Cylindrical City geeft ze een uitleg die ik niet kan verstaan, . ‘s Nachts zie ik vanuit het hostelbed hoe een jongen bij een andere jongen in bed kruipt. Hij wordt uit het bed gegooid en komt daarbij even los van de grond. Dan stapt hij opnieuw in het bed. Opnieuw vliegt hij uit het bed met de woorden: “Why are you getting in my bed?” De jongen staat op, recht zijn rug en zegt: "I WAS NOT GETTING IN YOUR BED".	Update: 01/11/2012
Vrijdagmorgen 14 januari 2011. De jonge kerel, de bink, van de vorige nacht leunt met een arm op het gemeenschappelijke keukenmeubel. Met de andere arm lepelt hij onverstoorbaar melk en free cereal naar binnen, de benen wijd gespreid. Op het keukenblad, achter zijn kommetje, staat de verdeelmolen voor de ontbijtgranen. Links en rechts van hem rekken en plooien andere jongeren zich om hun kom gratis te kunnen vullen. Dan: metro, koffie en opnieuw archiefdozen. Uiteindelijk zullen we twintig dozen kunnen doornemen. Om 17u30 gaan we even naar buiten. We eten pizza en kopen een krant met Anne op de voorpagine. Onder het teruglopen zie ik Bill wandelen met twee grote bekers koffie. Eén daarvan is voor Anne. Ze is gearriveerd.	Update: 20/04/2013
Zaterdagmorgen 15 januari 2011. “I know it's early, but how about 9am on Saturday? Beautiful morning light!”, stond in de mailbox. In het huis kunnen we rondlopen waar we maar willen, de (nieuwe) eigenares van Anne Tyngs huis gaat zich over het wasgoed ontfermen. Op een klassieke woning met twee verdiepingen in een buitenwijk van Philadelphia heeft Anne Tyng een derde verdieping geplaatst, bedacht als een driedimensionaal dakspant. Centraal in het spant is een (slaap)plateautje opgehangen ter grootte van een bed. De weg naar het bed loopt via een houten trap die zich kromt tussen de scheimuur en een centraal in de ruimte geplaatste reusachtige houten kleerkast. De trap eindigt op de kleerkast. Van bovenuit lijkt men op een vloertje voor het bed te staan (ongeveer 40 cm lager dan het bed). Dit vloertje doet ook dienst als nachtkast: het is hier dat de boeken en tijdschriften die meegenomen worden naar bed terechtkomen. Van beneden uit zie je het absurde beeld van een volwassen persoon die op een kleerkast staat. “I added a third floor to the house… that does give you a view. Basically I added a bed-loft. I had a studio space up there with a closet and that closet became the footness for getting to the bed... a little stair behind... to get in.” Tyngs appelleert aan de verlangens van een tienjarige om ergens op, onder of tussen te kruipen. Voor de tentoonstelling werden geometrische volumes uitvergroot zodat de bezoeker erin kan gaan staan. En hoe guitig is het, om als auteur van taaie theoretische teksten, die in de regel werden geweigerd door Academische uitgeverijen wegens te specifiek voor hun publiek, op de proppen te komen met een leefruimte waarin centraal, als een luchter, als een kerstbal, het bed hangt?	Update: 13/10/2015
De eigenares komt even bij ons staan. Met wasgoed in de hand, schetst ze in twee zinnen een moeder tussen ruimtelichamen aan een tekentafel en een dochter in pyama op zoek naar eetbaar brood en smeerkaas. Dan gaat ze de onderbroeken ophangen en ik leg me in het bed van Anne Tyng. Ik hang midden in het driedimensionale kapspant en kijk naar links, naar rechts, naar voor en naar achter. Eens, wanneer het maanlicht doorheen de driehoekige ramen -gevormd door de ribben van het spant- naar binnen valt, zal iemand diep in de matras gedrukt worden en zich verwonderd verbeelden dat hij in de leegte van de hemel valt.	Update: 13/10/2015
Architectuur is dat wat in een gebouw niet te reduceren is tot ruimte of vorm. Architectuur bestaat bij de gratie van de eenling die zegt: “Ja, dit is architectuur”, wat wil zeggen, niet zomaar een gebouw, niet zo maar een mooi gebouw. Maar bijvoorbeeld een gebouw, bedolven onder honderden vellen papier met elkaar rakende cirkels, stapels tekeningen van niet van elkaar te onderscheiden driehoeken, talloze steeds weer herschreven teksten. Een gebouw dat uit die hoeveelheid breekt met een kleine zwarte knal: niet zo maar een gebouw.	Update: 13/10/2015
Korte Biografie Anne Tyng was the last surviving witness van een lang verdwenen Amerikaanse architectuurscène. Ze studeerde als één de eerste vrouwen architectuur aan Harvard. Onder haar docenten bevonden zich ondermeer Marcel Breuer en Walter Gropius. Eén van haar medestudenten was Philip Johnson. Nadat ze afstudeerde vond ze als vrouw geen werk in New York, en probeerde het dan in het kleinere Philadelphia. Daar kon ze aan de slag bij Stonorov & Kahn (een aantal jaar later hernoemd als Kahn Associates). Met de gehuwde Kahn begon ze een relatie, en ze kregen een dochter: Alexandra Tyng. Voor de bevalling trok ze naar Rome, waar ze met Robert Venturi optrok die er onderzoek deed. Anne Tyng zal herinnerd worden als theoreticus, ontwerper en professor.	Post: 20/04/2013
	Post: 15/08/2014
ALL CONTENT © 2012-2015 FRANCIS JONCKHEERE